Quản lý y tế là gì? và những thông tin cần nắm rõ

Trong bối cảnh hệ thống y tế ngày càng phát triển, câu hỏi "quản lý y tế là gì?" trở nên ngày càng quan trọng. Quản lý y tế không chỉ là việc điều hành các cơ sở chăm sóc sức khỏe mà còn là quá trình phối hợp, tối ưu hóa và cải tiến các dịch vụ y tế để đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm này và tầm quan trọng của nó trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe.

Khái niệm Quản lý là gì?

Quản lý là một thuật ngữ quen thuộc, thường được nhắc đến trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên, khái niệm này có thể hiểu theo nhiều cách tùy thuộc vào các ngành và phương diện  sử dụng.

Các định nghĩa về quản lý và quản lý y tế

Quản lý là một khái niệm xã hội tồn tại từ khi con người hình thành các mối quan hệ cộng đồng. Theo sự phát triển của xã hội, quản lý cũng tiến hóa từ hình thức tự nhiên đến các phương pháp hiện đại, mang tính khoa học và nghệ thuật.

Frederick W. Taylor (Mỹ) và Henri Fayol (Pháp) là hai trong số những người tiên phong, với các tác phẩm về quản lý khoa học và công nghiệp, đặt nền tảng cho quản lý hiện đại. Ngoài ra, nhiều tác giả khác đã đóng góp cho các lĩnh vực quản lý chuyên ngành, đặc biệt là quản lý y tế, giúp thúc đẩy sự tiến bộ xã hội.

Quản lý có nhiều định nghĩa khác nhau, tùy thuộc vào bối cảnh. Một số định nghĩa phổ biến bao gồm: đảm bảo mọi người làm việc hiệu quả theo kế hoạch; hướng dẫn và hoàn thành các nhiệm vụ y tế; phối hợp giữa con người, nhóm và nguồn lực để đạt mục tiêu. Quản lý cũng đòi hỏi sử dụng các nguồn lực một cách tối ưu nhằm đạt được hiệu quả cao nhất với chi phí thấp nhất.

Quản lý y tế là một chức năng quan trọng của hệ thống y tế, đảm bảo sự phát triển cân đối và linh hoạt của hệ thống. Nó giúp duy trì cơ cấu tổ chức tối ưu, đảm bảo hoạt động hiệu quả và thực hiện các chương trình nhằm đạt được mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Các định nghĩa về quản lý 

Định nghĩa về khoa học quản lý, lý thuyết quản lý, kỹ thuật quản lý và thực hành/ nghệ thuật quản lý

Khoa học quản lý 

Khoa học quản lý là lĩnh vực nghiên cứu tổng hợp các quy luật, phương pháp, nguyên lý và kỹ thuật quản lý. Nó bao gồm các kiến thức có hệ thống, tạo nền tảng cho việc thực hành quản lý. 
Tiếp cận quản lý theo hướng khoa học yêu cầu sự rõ ràng trong khái niệm, thuật ngữ và áp dụng các phương pháp khoa học để phát triển lý thuyết quản lý. Các nguyên tắc quản lý thường mang tính mô tả hoặc dự đoán, không mang tính bắt buộc, vì chúng phụ thuộc vào sự tác động qua lại của nhiều biến số trong quản lý.

Kỹ thuật quản lý 

Kỹ thuật quãn lý là những phương pháp và cách thức cụ thể để thực hiện các công việc, nhằm đạt được kết quả đã định, chẳng hạn như kỹ thuật lập kế hoạch hoặc lập ngân sách.

Thực hành hay nghệ thuật quản lý 

Thực hành hay nghệ thuật quản lý đòi hỏi khả năng áp dụng linh hoạt các lý thuyết, nguyên tắc và kỹ thuật quản lý trong bối cảnh cụ thể. Hiệu quả quản lý phụ thuộc vào việc điều chỉnh theo tình huống thực tế. Nghệ thuật quản lý cũng bao gồm việc rút kinh nghiệm từ thành công và thất bại, cũng như cách ứng xử của con người trong quá trình quản lý.

Định nghĩa về khoa học quản lý, lý thuyết quản lý, kỹ thuật quản lý và thực hành/ nghệ thuật quản lý

Các mối quan hệ của khoa học quản lý 

Khoa học quản lý là ngành khoa học tổng hợp nghiên cứu các quy luật, phương pháp luận, nguyên lý và kỹ thuật trong hoạt động quản lý, đặc biệt là sự hình thành và phát triển các quan hệ quản lý.

Những quan hệ này bao gồm:

• Quan hệ giữa chủ thể có quyền lực và đối tượng dưới quyền.
• Quan hệ giữa hành động chủ quan của người quản lý và tính khách quan của đối tượng quản lý.
• Quan hệ giữa khoa học và nghệ thuật: khoa học thể hiện qua nguyên tắc và quy luật, còn nghệ thuật quản lý thông qua kinh nghiệm, linh hoạt trong ứng xử, thuyết phục và thương lượng để đạt mục tiêu.
  Quan hệ giữa cá nhân và tập thể.
• Quan hệ giữa các bộ phận trong một hệ thống và giữa hệ thống đó với môi trường và các hệ thống khác. 

Ngoài ra, khoa học quản lý còn nghiên cứu các nguyên tắc chỉ đạo hoạt động quản lý, các hình thức và phương pháp tác động, cũng như quá trình lao động quản lý.

Các mối quan hệ của khoa học quản lý 

Quy trình quản lý 

Quy trình quản lý là tập hợp các bước cần thiết để điều hành và kiểm soát hoạt động trong một tổ chức hoặc doanh nghiệp. Đây là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo công việc được thực hiện một cách hiệu quả và đạt được mục tiêu đề ra.

Các chức năng cơ bản trong quy trình quản lý 

Lập kế hoạch là chức năng kỹ thuật thiết yếu giúp quản lý các cơ sở y tế và dịch vụ chăm sóc sức khỏe chuẩn bị cho hiện tại và tương lai. Quá trình lập kế hoạch bao gồm xác định các hoạt động cần thực hiện, thời gian và phương pháp thực hiện. Đây là bước khởi đầu, vì các chức năng quản lý khác như tổ chức, nhân sự, điều hành, và kiểm tra đều dựa trên kế hoạch đã được lập. Các bước cụ thể trong lập kế hoạch bao gồm:

• Thu thập thông tin cần thiết.
• Phân tích và xác định các vấn đề sức khỏe.
• Lựa chọn vấn đề sức khỏe ưu tiên.
• Xác định mục tiêu.
• Chọn giải pháp phù hợp.
• Liệt kê các hoạt động cần thực hiện.
• Phối hợp nguồn lực và lập lịch trình.
• Viết bản kế hoạch và trình duyệt.

Lập tổ chức liên quan đến việc xác định các mối quan hệ quyền hạn và trách nhiệm, cấu trúc và sự phụ thuộc. Công tác tổ chức tập trung vào việc phân công, mô tả công việc, điều phối các bộ phận, và sử dụng hệ thống thông tin. Đây là bước quan trọng để tập hợp và sắp xếp nguồn lực và hoạt động một cách hợp lý, đảm bảo hoạt động hiệu quả của cá nhân và nhóm.

Lãnh đạo là chức năng quản lý liên quan đến việc tác động và ảnh hưởng đến hành vi của cá nhân hoặc nhóm để đạt được mục tiêu của tổ chức. Lãnh đạo là cần thiết để điều phối và dẫn dắt tổ chức về phía mục tiêu đã đề ra.

Ra quyết định là việc chọn lựa giữa các phương án. Mọi nhà quản lý đều phải thực hiện chức năng này, với phạm vi và tầm quan trọng của quyết định phụ thuộc vào vị trí và trách nhiệm của họ.

Điều khiển bao gồm việc động viên, chỉ đạo và giao tiếp để thúc đẩy hành động trong tổ chức. Đây là quá trình sử dụng mối quan hệ con người và kỹ năng hành vi để quản lý hiệu quả.

Kiểm tra và giám sát:

Kiểm tra tập trung vào việc theo dõi, điều chỉnh và nâng cao năng lực thực hiện bằng cách thiết lập tiêu chuẩn, đo lường kết quả và sử dụng các hệ thống theo dõi.
Giám sát là một hình thức quản lý trực tiếp, thu thập thông tin liên tục và phân tích để đưa ra quyết định và giải pháp hợp lý. Giám sát hỗ trợ và đào tạo con người tại chỗ để nâng cao hiệu quả và chất lượng công việc.

Các chức năng cơ bản trong quy trình quản lý

Quản lý và giám sát đánh giá 

Chức năng nhân sự là quản lý và củng cố nguồn nhân lực của tổ chức. Điều này bao gồm:

• Lập kế hoạch nhân lực: Xác định nhu cầu và phân bổ nguồn nhân lực.
• Phân tích việc làm: Xem xét các nhiệm vụ và yêu cầu công việc.
• Tuyển dụng và đánh giá: Chọn lựa ứng viên phù hợp và đánh giá trình độ nhân viên.
• Trợ giúp và bảo vệ nhân viên: Đảm bảo an toàn và sức khỏe tại nơi làm việc.
• Đào tạo và phát triển: Nâng cao kỹ năng và khả năng của nhân viên.
• Động viên, tư vấn và kỷ luật: Tạo động lực, hỗ trợ và quản lý hành vi của nhân viên.

Đánh giá là chức năng quản lý y tế nhằm đo lường và so sánh kết quả của các chương trình hoặc hoạt động trong một giai đoạn cụ thể. Mục đích của đánh giá là:

• Đối chiếu kết quả đạt được với mục tiêu đã đề ra.
• Xem xét các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện.
• Ra quyết định điều chỉnh cần thiết.
• Chuẩn bị cho việc lập kế hoạch tiếp theo.

Quản lý và giám sát đánh giá 

Quản lý theo các yếu tố trong hệ thống 

Quản lý theo quan điểm hệ thống là tập trung vào việc phân tích các yếu tố của hệ thống để thực hiện các chức năng quản lý nhằm đạt được mục tiêu một cách hiệu quả nhất Các yếu tố cần xem xét trong hệ thống quản lý y tế bao gồm:

Môi trường của hệ thống 

Bao gồm các yếu tố bên ngoài mà hệ thống không kiểm soát trực tiếp nhưng ảnh hưởng đến nó, như dân số, kinh tế, văn hóa, và giáo dục của khu vực Ví dụ: Môi trường của bệnh viện huyện có thể bao gồm các yếu tố dân số, điều kiện kinh tế và các yếu tố văn hóa của huyện

Đầu vào (inputs) 

Đầu vào là những nguồn lực được đưa vào hệ thống để cung cấp năng lượng và tài nguyên cần thiết cho hoạt động và chuyển đổi Đây là những yếu tố mà hệ thống có thể kiểm soát, bao gồm số lượng và chất lượng nhân viên y tế, trang thiết bị, và tài chính của bệnh viện

Đầu ra (outputs) 

Đầu ra là kết quả và sản phẩm của hoạt động trong hệ thống Đầu ra có thể chia thành:

Đầu ra mong muốn (desired outputs) những sản phẩm đạt được mục tiêu của hệ thống như tỷ lệ tiêm chủng cao, giảm tỷ lệ mắc bệnh, giảm tỷ lệ tử vong

Đầu ra ngẫu nhiên (incidental outputs) những kết quả phụ không mong đợi nhưng có thể xảy ra, như tỷ số giới khi sinh trong chương trình kế hoạch hóa gia đình Quản lý tốt cần lường trước những kết quả ngẫu nhiên này

Mạng lưới thông tin 

Mang lưới thông tin giống như hệ thống thần kinh trong cơ thể, mạng lưới thông tin trong quản lý giúp điều chỉnh và phát triển hệ thống Mạng lưới thông tin có ba kênh:

1. Kênh chính thức thông tin qua kiểm soát của cơ quan quản lý nhà nước, bao gồm báo cáo và số liệu thống kê chính thức từ các cơ sở y tế
2. Kênh không chính thức, có tổ chức thông tin từ các nhà khoa học, báo chí, không nằm dưới sự kiểm soát trực tiếp của quản lý nhà nước
3. Kênh không chính thức, không có tổ chức dư luận, tin đồn, hoặc phát ngôn cá nhân, thường không được kiểm soát và không chính thức

Quá trình vận hành và chuyển đổi các yếu tố 

Là quá trình quản lý trong đó các chức năng quản lý của hệ thống được thực hiện nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của hệ thống và khai thác tối đa nguồn lực từ môi trường. 
Điều này bao gồm việc cuốn hút các nguồn lực một cách hợp lý vào hệ thống, huy động đầu vào trong thời gian tốt nhất cho các chương trình sức khỏe, và đảm bảo xử lý kịp thời và hiệu quả các số liệu của mạng lưới thông tin. Qua đó, giúp hệ thống hoạt động một cách tinh tế và hiệu quả.

Quản lý theo các yếu tố trong hệ thống

Quản lý y tế là gì? Đây là câu hỏi quan trọng mà nhiều người trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cần làm rõ để tối ưu hóa hoạt động và nâng cao chất lượng dịch vụ. Để hiểu rõ hơn về quản lý y tế và cách áp dụng hiệu quả trong thực tế, hãy liên hệ với chúng tôi tại QAS.

Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn trong việc tối ưu hóa quy trình và đạt được kết quả tốt nhất trong lĩnh vực y tế. Đừng ngần ngại, hãy liên hệ qua hotline  079 790 7886 ngay hôm nay để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp từ đội ngũ của chúng tôi!