Xây dựng hệ sinh thái y tế hiện nay

Trong bối cảnh y học ngày càng phát triển, việc xây dựng hệ sinh thái y tế đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Hệ sinh thái này không chỉ tạo ra sự liên kết chặt chẽ giữa các dịch vụ y tế mà còn ứng dụng công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa quy trình, mang lại trải nghiệm tốt nhất cho bệnh nhân. Vậy hệ sinh thái y tế là gì, và làm thế nào để phát triển một hệ thống hiệu quả? Hãy để QAS cung cấp thông tin cho bạn thông qua bài viết dưới đây. .

1. Hệ sinh thái kinh doanh là gì?

Hệ sinh thái kinh doanh đang trở thành một khái niệm quan trọng trong bối cảnh kinh tế hiện đại, khi các doanh nghiệp và tổ chức không còn hoạt động độc lập mà phải liên kết chặt chẽ với nhau. Để hiểu rõ hơn về hệ sinh thái kinh doanh, trước tiên chúng ta cần nắm vững định nghĩa cơ bản và những yếu tố cốt lõi tạo nên nó. Bên cạnh đó, việc xem xét một vài ví dụ thực tế về hệ sinh thái kinh doanh sẽ giúp chúng ta có cái nhìn cụ thể và toàn diện hơn.

1.1. Định nghĩa 

James F. Moore, người tiên phong trong khái niệm "hệ sinh thái kinh doanh," từng khẳng định rằng các doanh nghiệp sáng tạo không thể phát triển độc lập. Để thành công, họ cần huy động nhiều nguồn lực như tài chính, đối tác, nhà cung cấp, và khách hàng, từ đó tạo ra một mạng lưới hợp tác đa dạng. Ông đã giới thiệu và phổ biến khái niệm này như một yếu tố quan trọng trong chiến lược kinh doanh hiện đại.

Trong bài viết "Những kẻ săn mồi và con mồi: Một hệ sinh thái cạnh tranh mới" trên Harvard Business Review năm 1993, James F. Moore nhấn mạnh vai trò cốt lõi của hệ sinh thái kinh doanh. Mặc dù bài viết đã ra đời từ hơn hai thập kỷ trước, quan điểm của ông vẫn giữ nguyên giá trị và sẽ tiếp tục mang lại lợi ích thiết thực cho các doanh nhân, nhà điều hành, và người khởi nghiệp trong nhiều năm tới.

Hệ sinh thái kinh doanh là một hệ sinh thái hoàn toàn đặc biệt và riêng biệt

1.2. Một vài ví dụ về hệ sinh thái kinh doanh

Trên thế giới hiện nay có nhiều hệ sinh thái khổng lồ đang vận hành hiệu quả.

• Amazon không chỉ kinh doanh trực tuyến mà còn mở rộng ra nhiều lĩnh vực, từ dịch vụ điện toán đám mây đến phân phối dược phẩm, tạo nên một hệ sinh thái thu hút cả nhà cung cấp và người tiêu dùng.
  Apple không chỉ tập trung vào thu hút người dùng thiết bị mà còn hấp dẫn cộng đồng lập trình viên iOS; ví dụ, Apple Watch tích hợp tính năng theo dõi sức khỏe, đo điện tâm đồ và gửi kết quả trực tiếp cho bác sĩ.
• Google, từ nền tảng tìm kiếm, đã phát triển hệ điều hành Android, cung cấp bản đồ định vị, và công nghệ cho xe tự hành, thậm chí mở rộng sang lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.
  Với những ví dụ trên, các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực y tế không thể hoạt động một cách biệt lập. Họ phải nằm trong một hệ sinh thái, dù là tự xây dựng hoặc phải hòa nhập vào một hệ sinh thái có sẵn.
• Hệ sinh thái được hiểu là một hệ thống gồm nhiều thành phần, có khả năng tự duy trì và tương tác lẫn nhau, với đặc điểm nổi bật là khả năng tự đổi mới và sáng tạo. Trong khi hệ sinh thái kinh doanh nổi bật với sự cạnh tranh và hợp tác, thì hệ sinh thái y tế lại chú trọng vào tình thương và sự sẻ chia, giúp nó trở nên bền vững hơn.

Hệ sinh thái kinh doanh nơi đầy sự canh tranh và phát triển vượt lên nhau

2. Những yếu tố cần có trong một hệ sinh thái điển hình

Khi James F. Moore giới thiệu khái niệm hệ sinh thái, internet vẫn chưa phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, internet và công nghệ đã đóng vai trò quan trọng trong việc làm phong phú và hoàn thiện hệ sinh thái kinh doanh. Hiện nay, hệ sinh thái được hiểu như một mạng lưới kết nối giữa thế giới thực và ảo.

Sự kết nối này đã tạo điều kiện cho các mô hình kinh doanh dựa trên nền tảng (platform) phát triển, cho thấy ưu thế vượt trội so với các chuỗi giá trị truyền thống. Mô hình này hoạt động như một hệ thống đa chiều, giúp tối ưu hóa hiệu quả và giảm thiểu chi phí. Chính từ đó, khái niệm hệ sinh thái nền tảng (platform ecosystem) đã ra đời, với các ví dụ điển hình như Uber và Grab trong lĩnh vực taxi công nghệ.

Nền tảng là yếu tố cốt lõi của một hệ sinh thái hiện đại. Nếu thiếu đi nền tảng riêng, hệ sinh thái sẽ phải dựa vào nền tảng của các đơn vị khác. Chẳng hạn, nhiều nhà cung cấp giải pháp hiện nay đang phải phụ thuộc vào các nền tảng như Facebook, Google hay Zalo. Tuy nhiên, việc xây dựng một nền tảng độc lập không phải là điều dễ dàng, đặc biệt đối với các công ty thiếu tiềm lực tài chính và đội ngũ công nghệ mạnh.

Một yếu tố cốt lõi đó chính là nền tảng và sự độc lập

3. Hệ sinh thái y tế cần những gì?

Trong lĩnh vực y tế, mỗi bệnh nhân đều là một khách hàng tiềm năng với nhu cầu chăm sóc sức khỏe suốt đời. Ngành y tế có thể đáp ứng nhiều nhu cầu, từ y tế dự phòng, điều trị, cải thiện chất lượng cuộc sống, đến theo dõi sức khỏe toàn diện. Thách thức đặt ra là làm thế nào để tập hợp những khách hàng này vào một nền tảng duy nhất. Hiện nay, nhiều startup y tế tại Việt Nam đang nỗ lực thực hiện điều này, đặc biệt là trong các lĩnh vực y học dự phòng, y học điều trị và y học gia đình.

Nếu chỉ tập trung vào việc điều trị từng ca bệnh theo cách truyền thống, có khả năng cao rằng những khách hàng tiềm năng này sẽ bị thu hút vào các hệ thống khác. Do đó, việc chuyển đổi và áp dụng các kênh trực tuyến song song với phương pháp truyền thống đã trở thành điều bắt buộc để các cơ sở y tế duy trì và phát triển lượng khách hàng của mình.

Trên thế giới, đã có nhiều hệ sinh thái hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau, bao gồm cả y tế. Ví dụ, hệ sinh thái Mitsui của Nhật Bản đã hoạt động từ gần 150 năm trước. Từ nền tảng tài chính ban đầu, Mitsui đã phát triển hệ thống bệnh viện tư nhân Columbia Asia ở nhiều nước châu Á, bao gồm cả Việt Nam. Y khoa Hoàn Mỹ cũng đã trở thành thành viên của tập đoàn Clermont, gia nhập vào một hệ sinh thái lớn, đa ngành và có tầm ảnh hưởng toàn cầu.

Tại Việt Nam, có thể kể đến một số hệ sinh thái y tế như hệ sinh thái y dược Hồng Đức, bao gồm bệnh viện Hồng Đức, trường cao đẳng Y dược Hồng Đức, nhà thuốc Dr.OH và công ty truyền thông One Health. Bên cạnh đó, nhiều tập đoàn lớn trong các lĩnh vực khác cũng đang mở rộng sang y tế, như Vingroup, Hoa Lâm, Nguyễn Kim, và Thế Giới Di Động.

Hệ sinh thái y tế và những phát triển theo thời gian của y tế

4. Việt Nam về Hệ sinh thái y tế khởi nghiệp đang ở đâu?

Gần đây, hệ sinh thái y tế khởi nghiệp tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, đóng góp đáng kể vào cải thiện chăm sóc sức khỏe và đổi mới dịch vụ y tế. Để hiểu rõ hơn về sự phát triển này, việc đánh giá vị trí hiện tại của hệ sinh thái, cùng với các thách thức và cơ hội mà các doanh nghiệp khởi nghiệp đối mặt, là rất cần thiết.

4.1. Một số hệ sinh thái y tế khởi nghiệp hiện nay

Các ứng dụng kết nối đơn thuần không đủ sức thuyết phục các bên liên quan trong ngành y tế tham gia vào một hệ sinh thái chung. Các cơ sở y tế thường lo ngại về việc bảo mật dữ liệu khách hàng, thông tin y khoa và các vấn đề tài chính.

Hơn nữa, mỗi cơ sở y tế có cấu trúc và cách vận hành riêng biệt, không thể đồng nhất như các dịch vụ taxi hay khách sạn. Vì vậy, các startup y tế, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ y tế (healthtech) và y tế kỹ thuật số, cần phải xuất phát từ giá trị cốt lõi của y khoa, thay vì chỉ dựa vào các ứng dụng công nghệ.

Gần đây, các doanh nghiệp khởi nghiệp y tế tại Việt Nam đã bắt đầu hiện thực hóa khái niệm hệ sinh thái y tế. Chẳng hạn, Ecomedic đã phát triển nền tảng Medlink để triển khai trong hệ thống nhà thuốc và các công ty dược phẩm.

Ở miền Nam, hệ sinh thái eMedCare đã ra đời, cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe đa chiều, kết nối bệnh nhân với bác sĩ, nhà thuốc, và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại nhà, cùng với quản lý hồ sơ sức khỏe cá nhân. Xu hướng tất yếu là các doanh nghiệp y tế muốn phát triển bền vững phải tạo dựng hệ sinh thái riêng hoặc gia nhập vào một hệ sinh thái lớn hơn.

Trong một hệ sinh thái, khách hàng không còn là tài sản riêng của bất kỳ ngành nào. Họ không chỉ là đối tượng của các chiến lược quản lý quan hệ khách hàng mà doanh nghiệp đề ra, mà còn tự ngẫu nhiên kết nối thành các cộng đồng người dùng, đóng góp giá trị cùng doanh nghiệp.

Họ có tiếng nói mạnh mẽ, cả tích cực lẫn tiêu cực, và vai trò của cộng đồng này là một yếu tố quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe. Do đó, họ có ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của hệ sinh thái y tế.

Các doanh nghiệp khởi nghiệp y tế đang rất phát triển 

4.2. Điều đáng lưu ý dành cho các startup hệ sinh thái y tế

Việc khởi nghiệp trước rồi mới tìm kiếm cộng đồng hoặc khách hàng là một hành trình đầy rủi ro. Trong tình huống này, các startup không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải dựa vào các hệ sinh thái sẵn có để tiếp tục phát triển. Do đó, các startup y tế cần phải nhanh chóng xây dựng cộng đồng và duy trì sự phát triển của cộng đồng đó một cách liên tục.

Điều này có thể được thực hiện bằng cách kết hợp việc tạo dựng và nuôi dưỡng các cộng đồng sức khỏe trên internet với các chương trình chăm sóc sức khỏe cộng đồng theo phương thức truyền thống. Hơn nữa, việc tạo ra sự gắn kết và lan tỏa từ chính các bệnh nhân, khách hàng sẽ giúp họ trở thành những nhân tố tích cực trong việc phát triển cộng đồng.

Với giá trị y tế là cốt lõi và công nghệ là công cụ thiết yếu, những nhà khởi nghiệp y tế có tầm nhìn xây dựng hệ sinh thái và hiểu rõ vai trò quan trọng của cộng đồng mới có thể nắm bắt xu hướng và phát triển mạnh mẽ trong hệ sinh thái y tế, từ cấp độ vi mô đến vĩ mô, từ địa phương, quốc gia cho đến toàn cầu.

Điều đáng lưu ý dành cho các startup hệ sinh thái y tế

Xây dựng hệ sinh thái y tế là bước quan trọng để tối ưu hóa chăm sóc sức khỏe và phát triển bền vững trong ngành y tế. Kết hợp công nghệ hiện đại với giá trị y khoa cốt lõi giúp tạo ra nền tảng vững chắc và kết nối chặt chẽ với cộng đồng. Để thực hiện điều này, QAS cung cấp giải pháp và hỗ trợ thiết thực, giúp các doanh nghiệp y tế xây dựng và phát triển hệ sinh thái hiệu quả, từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe và mở ra cơ hội đổi mới trong ngành.